Tình hình thực hiện Nghị quyết số 37/2021/QH15 của Quốc hội về cơ chế, chinh sách đặc thù phát triển tỉnh Thanh Hóa
Trên cơ sở Nghị quyết số 58-NQ/TW ngày 05/8/2020 của Bộ Chính trị, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 37/2021/QH15 ngày 13/11/2021 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Thanh Hóa. Theo đó, có 08 chính sách đặc thù cho tỉnh Thanh Hóa, cụ thể như sau:
- Các chính sách về tài chính gồm: (1) Chính sách về dư nợ vay; (2) Chính sách để lại tối đa 70% số tăng thu từ hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu qua Cảng biển Nghi Sơn; (3) Ngân sách tỉnh Thanh Hóa được hưởng 50% khoản thu tiền sử dụng đất khi bán tài sản công do các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc Trung ương quản lý trên địa bàn tỉnh; (4) Chính sách về phí và lệ phí; (5) Tỉnh Thanh Hóa được phân bổ thêm 45% số chi tính theo định mức dân số khi xây dựng định mức chi thường xuyên ngân sách nhà nước. Đây là các chính sách nhằm tạo điều kiện cho tỉnh có thêm dư địa để huy động và sử dụng các nguồn lực cho phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, phát triển nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững.
- Các chính sách về phân cấp, ủy quyền gồm: (1) Chính sách ủy quyền quyết định chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa nước từ 02 vụ trở lên với quy mô dưới 500ha, đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ đầu nguồn dưới 50ha; (2) Chính sách phân cấp, ủy quyền chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác; (3) Chính sách phân cấp thực hiện phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung xây dựng khu chức năng, điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung đô thị. Đây là các chính sách nhằm tạo sự chủ động cho tỉnh trong tổ chức thực hiện, rút ngắn thời gian, thủ tục đầu tư liên quan đến đất đai, quy hoạch, thúc đẩy thu hút đầu tư vào tỉnh.
Ngay sau khi Nghị quyết số 37/2021/QH15 ngày 13/11/2021 được Quốc hội ban hành, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Kế hoạch hành động số 45-KH/TU ngày 06/12/2021 thực hiện Nghị quyết số 37/2021/QH15 ngày 13/11/2021 của Quốc hội. Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành các văn bản chỉ đạo triển khai thực hiện (gồm: Công văn số 19741/UBND-THKH ngày 14/12/2021; Công văn số 406/UBND-KTTC ngày 10/01/2022; Công văn số 9299/UBND-THKH ngày 30/06/2023); phân công nhiệm vụ, quy định thời gian hoàn thành cụ thể cho các sở, ban, ngành, đơn vị liên quan để triển khai thực hiện từng nội dung chính sách theo Nghị quyết số 37/2021/QH15. Đồng thời, tích cực phối hợp với các Bộ, ngành Trung ương xây dựng trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành các văn bản cụ thể hóa và trình tự, thủ tục thực hiện các cơ chế, chính sách; kiện toàn tổ chức bộ máy, bố trí nhân lực phù hợp để nâng cao năng lực thực thi chính sách, tạo sự chủ động, linh hoạt, kịp thời trong tổ chức triển khai thực hiện, phát huy tối đa lợi thế, cơ hội mà các cơ chế, chính sách mang lại cho tỉnh trong thời gian nhanh nhất, hiệu quả cao nhất.
Sau 02 năm tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết số 37/2021/QH15 ngày 13/11/2021 của Quốc hội đã đạt được những kết quả bước đầu, trong đó có 04 chính sách đã được triển khai thực hiện, gồm:
(1) Chính sách về định mức phân bổ chi thường xuyên cho tỉnh, đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua và Hội đồng nhân dân tỉnh đã phê duyệt phương án sử dụng trong dự toán ngân sách nhà nước năm 2022, 2023.
(2) Chính sách ủy quyền quyết định chuyển mục đích sử dụng đất trên địa bàn tỉnh: Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 10/2022/QĐ-TTg ngày 06/4/2022 về quy định trình tự, thủ tục chấp thuận chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa nước từ 02 vụ trở lên với quy mô dưới 500 ha; đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ đầu nguồn dưới 50 ha. Đến nay, Hội đồng nhân dân tỉnh đã chấp thuận chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa nước để thực hiện 16 dự án trên địa bàn tỉnh với tổng diện tích 349,7 ha.
(3) Chính sách ủy quyền quyết định chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác trên địa bàn tỉnh: Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 14/2022/QĐ-TTg ngày 25/5/2022 quy định thí điểm về trình tự, thủ tục quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ ủy quyền cho Hội đồng nhân dân tỉnh Thanh Hóa, Hội đồng nhân dân tỉnh Nghệ An tại các Nghị quyết được Quốc hội khóa XV thông qua ở Kỳ họp thứ 2. Đến này chưa có dự án nào thực hiện chính sách này.
(4) Chính sách phân cấp thực hiện phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung xây dựng khu chức năng, điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung đô thị trên địa bàn tỉnh: Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 15/2022/QĐ-TTg ngày 27/5/2022 quy định về thí điểm phân cấp thẩm quyền phê duyệt, trình tự, thủ tục phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung xây dựng khu chức năng, điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung đô thị thuộc thành phố Hải Phòng, thành phố Cần Thơ, tỉnh Nghệ An và tỉnh Thanh Hóa. Hiện nay, Ban Quản lý Khu kinh tế Nghi Sơn và các khu công nghiệp đang nghiên cứu việc điều chỉnh cục bộ Quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Nghi Sơn, làm cơ sở để trình phê duyệt theo cơ chế, chính sách đặc thù.
Đối với 04 chính sách còn lại, có 01 chính sách (Chính sách để lại tối đa 70% số tăng thu từ hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu qua Cảng biển Nghi Sơn) đang được Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến trước khi ban hành Nghị định hướng dẫn thực hiện; đối với 03 chính sách về tài chính (chính sách về mức dư nợ vay; chính sách về phí, lệ phí và chính sách về thu từ xử lý nhà, đất), UBND tỉnh đang giao Sở Tài chính nghiên cứu tham mưu, triển khai thực hiện.
Bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết số 37/2021/QH15 của Quốc hội và các văn bản hướng dẫn của Trung ương trên địa bàn tỉnh còn gặp một số khó khăn, vướng mắc, nhất là việc thực hiện trình tự, thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ đầu nguồn dưới 50 ha theo quy định tại Quyết định số 10/2022/QĐ-TTg ngày 06/4/2022 của Thủ tướng Chính phủ và việc chuyển mục đích sử dụng rừng đặc dụng, rừng phòng hộ dưới 50 ha (thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ) sẽ làm phát sinh thêm thủ tục hành chính (do Quyết định số 14/2022/QĐ-TTg ngày 25/5/2022 không quy định trình tự, thủ tục quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ đầu nguồn dưới 50 ha mà chỉ quy định trình tự, thủ tục quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác đối với rừng sản xuất từ 50 ha đến dưới 1.000 ha) và chưa có sự đồng bộ, thống nhất giữa chuyển mục đích sử dụng đất với chuyển mục đích sử dụng rừng theo quy định của Luật Đất đai năm 2013, Luật Lâm nghiệp năm 2017…
PS: Tỉnh ta từ khi có NQ58 của Bộ chính trị thì vai trò quan trọng ngang các thành phố trực thuộc trung ương.
Các năm 2021 trở về trước, số chi ngân sách hàng năm tỉnh ta chỉ khoảng 33.000 tỷ trở lại nhưng từ 2022 trở đi do được hưởng cơ chế đặc biệt được phân bổ thêm 45% số chi tính theo định mức dân số khi xây dựng định mức chi thường xuyên ngân sách nhà nước nên chi ngân sách các năm 2022 , 2023 đều ở mức 42-43.000 tỷ/năm
Đây là mức chi không cao nếu tính theo trung bình đầu người( không bằng Quảng Ninh, Hải Phòng....) nhưng xét về tổng là rất lớn, lớn chỉ sau TPHCM và Hà Nội.
