Tình hình đầu tư hạ tầng cảng biển trong Khu kinh tế Nghi Sơn.
Theo định hướng phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Cảng biển Nghi Sơn được quy hoạch tiềm năng là cảng đặc biệt (IA). Những năm qua, Cảng Nghi Sơn luôn được các cấp, các ngành quan tâm đặc biệt, đã bố trí nguồn ngân sách cũng như kêu gọi, thu hút các nguồn lực đầu tư phát triển, nhằm từng bước hoàn thiện hạ tầng đáp ứng nhu cầu xuất nhập khẩu hàng hóa phục vụ phát triển sản xuất, kinh doanh tại KKT Nghi Sơn, cũng như phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Thanh Hóa và khu vực Bắc Trung bộ.
Về cảng biển: Đến nay, cơ bản các bến cảng trong KKT Nghi Sơn đã được chấp thuận chủ trương đầu tư với 14 dự án khai thác hạ tầng cảng biển, tổng mức đầu tư đăng ký khoảng 25.000 tỷ đồng.
Trong đó, khu vực cảng tổng hợp gồm 21 bến cảng, đã có 10 bến đã hoàn thành đi vào khai thác kinh doanh, gồm: các bến cảng của Công ty Cổ phần cảng dịch vụ dầu khí tổng hợp PTSC Thanh Hóa 02 bến, Công ty Cổ phần đầu tư khoáng sản Đại Dương 03 bến, Công ty Cổ phần gang thép Nghi Sơn 05 bến.
Khu vực cảng chuyên dùng gồm 18 bến và khu bến, đến nay đã có 12 bến hoàn thành và đi vào hoạt động, phục vụ các dự án lớn trong KKT Nghi Sơn như: Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi Sơn 08 bến cảng, Nhà máy Xi măng Nghi Sơn 01 bến, các Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn 1 và 2 có 03 bến cảng.
Khu cảng container gồm 10 bến cảng, đã chấp thuận cho Công ty Cổ phần gang thép Nghi Sơn đầu tư 04 bến, Công ty TNHH Long Sơn đầu tư 04 bến; các dự án này đang trong quá trình triển khai thực hiện. Ngoài ra, còn 01 bến dành cho cơ quan quản lý cảng đã được đầu tư với chiều dài bến là 98m và mới đây tỉnh đã có chủ trương báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét chấp thuận chủ trương dự án Cảng biển Xuân Thiện Nghi Sơn với năng lực tiếp nhận tàu hàng tổng hợp, container có tải trọng tới 200.000 DWT, tổng mức đầu tư 15.000 tỷ đồng.
Về khu neo đậu, chuyển tải: Đã đầu tư và đưa vào khai thác 02 khu neo đậu, chuyển tải của Công ty TNHH Dịch vụ kỹ thuật Nghi Sơn có khả năng tiếp nhận tàu thuyền có trọng tải trên 80.000 DWT vào chuyển tải; 01 bến phao nổi SPM của Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn phục vụ nhập dầu thô công suất 10 triệu tấn/năm, có thể tiếp nhận tàu trọng tải đến 320.000DWT; 04 điểm neo đậu chuyển tải phục vụ Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn 2 có khả năng tiếp nhận tàu thuyền có trọng tải đến 210.000 DWT vào neo đậu, chuyển tải.
Về đầu tư luồng vào cảng: Dự án nâng cấp luồng hàng hải vào các bến khu vực Nam Nghi Sơn đã được Bộ Giao thông Vận tải chấp thuận chủ trương đầu tư tại Quyết định số 1503/QĐBGTVT ngày 18/8/2021 với tổng mức đầu tư 567,6 tỷ đồng; bên cạnh đó, UBND tỉnh đã báo cáo Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương đề xuất Dự án đầu tư nạo vét luồng tàu ra vào Cảng Nghi Sơn (đoạn từ phao số 0 đến đê Bắc) với tổng chiều dài 07km với tổng mức đầu tư khoảng 2.200 tỷ, sử dụng nguồn vốn vay ODA Chính phủ Nhật Bản 1.600 tỷ và nguồn vốn đối ứng của tỉnh 600 tỷ.
Tính tổng thể đến nay, Cảng Nghi Sơn đã có 22 bến cảng đi vào hoạt động, các bến có thể tiếp nhận và cung cấp dịch vụ cho các tàu trọng tải lên đến 70.000 DWT; bước đầu đã thu hút được hãng tàu CMA CGM (Pháp) khai thác tuyến vận tải container quốc tế, thực hiện được 90 chuyến tàu vận chuyển container đi quốc tế qua Cảng Nghi Sơn, tạo nên diện mạo mới và quảng bá hình ảnh cho Cảng biển Nghi Sơn. Năm 2021, lượng hàng hóa thông qua hệ thống Cảng Nghi Sơn đạt 42,3 triệu tấn; trong đó, hàng xuất nhập khẩu đạt 24,6 triệu tấn (chiếm 58,1%), đóng góp vào ngân sách khoảng 12.000 tỷ đồng.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác đầu tư phát triển hạ tầng Cảng biển Nghi Sơn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc như: việc nạo vét luồng dùng chung ra, vào cảng cần chi phí lớn trong khi nguồn ngân sách còn hạn chế; nhiều dự án hạ tầng cảng biển còn chậm tiến độ do vướng mắc trong công tác GPMB (như: Cảng Công Thanh, Cảng Long Sơn); hệ thống giao thông kết nối đưa, rút hàng khỏi cảng biển phụ thuộc nhiều vào đường bộ, chưa tận dụng hết lợi thế của các phương thức vận tải khác; chưa có hệ thống hạ tầng logistics quy mô lớn hỗ trợ khai thác hệ thống cảng biển, các khu kho hàng, bến bãi dịch vụ vệ tinh chưa được quy hoạch, phát triển tự phát, nhỏ lẻ, trong khu vực chưa có cảng cạn (ICD) hoạt động; Dự án Trung tâm Logistics Bắc Trung bộ và hạ tầng Khu công nghiệp số 6 vướng mắc về quy hoạch và khối lượng san lấp, khối lượng GPMB lớn nên chưa được triển khai. Ngoài ra, công tác lập quy hoạch chi tiết Cảng biển Nghi Sơn cần phải đánh giá và giải quyết ảnh hưởng của dự án Cảng Xuân Thiện Nghi Sơn tới việc vận hành làm mát và hiệu suất của các Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn 1 và 2, cần có ý kiến của nhiều cấp, nhiều ngành dẫn tới kéo dài, đến nay chưa phê duyệt được.
Theo định hướng phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Cảng biển Nghi Sơn được quy hoạch tiềm năng là cảng đặc biệt (IA). Những năm qua, Cảng Nghi Sơn luôn được các cấp, các ngành quan tâm đặc biệt, đã bố trí nguồn ngân sách cũng như kêu gọi, thu hút các nguồn lực đầu tư phát triển, nhằm từng bước hoàn thiện hạ tầng đáp ứng nhu cầu xuất nhập khẩu hàng hóa phục vụ phát triển sản xuất, kinh doanh tại KKT Nghi Sơn, cũng như phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Thanh Hóa và khu vực Bắc Trung bộ.
Về cảng biển: Đến nay, cơ bản các bến cảng trong KKT Nghi Sơn đã được chấp thuận chủ trương đầu tư với 14 dự án khai thác hạ tầng cảng biển, tổng mức đầu tư đăng ký khoảng 25.000 tỷ đồng.
Trong đó, khu vực cảng tổng hợp gồm 21 bến cảng, đã có 10 bến đã hoàn thành đi vào khai thác kinh doanh, gồm: các bến cảng của Công ty Cổ phần cảng dịch vụ dầu khí tổng hợp PTSC Thanh Hóa 02 bến, Công ty Cổ phần đầu tư khoáng sản Đại Dương 03 bến, Công ty Cổ phần gang thép Nghi Sơn 05 bến.
Khu vực cảng chuyên dùng gồm 18 bến và khu bến, đến nay đã có 12 bến hoàn thành và đi vào hoạt động, phục vụ các dự án lớn trong KKT Nghi Sơn như: Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi Sơn 08 bến cảng, Nhà máy Xi măng Nghi Sơn 01 bến, các Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn 1 và 2 có 03 bến cảng.
Khu cảng container gồm 10 bến cảng, đã chấp thuận cho Công ty Cổ phần gang thép Nghi Sơn đầu tư 04 bến, Công ty TNHH Long Sơn đầu tư 04 bến; các dự án này đang trong quá trình triển khai thực hiện. Ngoài ra, còn 01 bến dành cho cơ quan quản lý cảng đã được đầu tư với chiều dài bến là 98m và mới đây tỉnh đã có chủ trương báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét chấp thuận chủ trương dự án Cảng biển Xuân Thiện Nghi Sơn với năng lực tiếp nhận tàu hàng tổng hợp, container có tải trọng tới 200.000 DWT, tổng mức đầu tư 15.000 tỷ đồng.
Về khu neo đậu, chuyển tải: Đã đầu tư và đưa vào khai thác 02 khu neo đậu, chuyển tải của Công ty TNHH Dịch vụ kỹ thuật Nghi Sơn có khả năng tiếp nhận tàu thuyền có trọng tải trên 80.000 DWT vào chuyển tải; 01 bến phao nổi SPM của Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn phục vụ nhập dầu thô công suất 10 triệu tấn/năm, có thể tiếp nhận tàu trọng tải đến 320.000DWT; 04 điểm neo đậu chuyển tải phục vụ Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn 2 có khả năng tiếp nhận tàu thuyền có trọng tải đến 210.000 DWT vào neo đậu, chuyển tải.
Về đầu tư luồng vào cảng: Dự án nâng cấp luồng hàng hải vào các bến khu vực Nam Nghi Sơn đã được Bộ Giao thông Vận tải chấp thuận chủ trương đầu tư tại Quyết định số 1503/QĐBGTVT ngày 18/8/2021 với tổng mức đầu tư 567,6 tỷ đồng; bên cạnh đó, UBND tỉnh đã báo cáo Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương đề xuất Dự án đầu tư nạo vét luồng tàu ra vào Cảng Nghi Sơn (đoạn từ phao số 0 đến đê Bắc) với tổng chiều dài 07km với tổng mức đầu tư khoảng 2.200 tỷ, sử dụng nguồn vốn vay ODA Chính phủ Nhật Bản 1.600 tỷ và nguồn vốn đối ứng của tỉnh 600 tỷ.
Tính tổng thể đến nay, Cảng Nghi Sơn đã có 22 bến cảng đi vào hoạt động, các bến có thể tiếp nhận và cung cấp dịch vụ cho các tàu trọng tải lên đến 70.000 DWT; bước đầu đã thu hút được hãng tàu CMA CGM (Pháp) khai thác tuyến vận tải container quốc tế, thực hiện được 90 chuyến tàu vận chuyển container đi quốc tế qua Cảng Nghi Sơn, tạo nên diện mạo mới và quảng bá hình ảnh cho Cảng biển Nghi Sơn. Năm 2021, lượng hàng hóa thông qua hệ thống Cảng Nghi Sơn đạt 42,3 triệu tấn; trong đó, hàng xuất nhập khẩu đạt 24,6 triệu tấn (chiếm 58,1%), đóng góp vào ngân sách khoảng 12.000 tỷ đồng.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác đầu tư phát triển hạ tầng Cảng biển Nghi Sơn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc như: việc nạo vét luồng dùng chung ra, vào cảng cần chi phí lớn trong khi nguồn ngân sách còn hạn chế; nhiều dự án hạ tầng cảng biển còn chậm tiến độ do vướng mắc trong công tác GPMB (như: Cảng Công Thanh, Cảng Long Sơn); hệ thống giao thông kết nối đưa, rút hàng khỏi cảng biển phụ thuộc nhiều vào đường bộ, chưa tận dụng hết lợi thế của các phương thức vận tải khác; chưa có hệ thống hạ tầng logistics quy mô lớn hỗ trợ khai thác hệ thống cảng biển, các khu kho hàng, bến bãi dịch vụ vệ tinh chưa được quy hoạch, phát triển tự phát, nhỏ lẻ, trong khu vực chưa có cảng cạn (ICD) hoạt động; Dự án Trung tâm Logistics Bắc Trung bộ và hạ tầng Khu công nghiệp số 6 vướng mắc về quy hoạch và khối lượng san lấp, khối lượng GPMB lớn nên chưa được triển khai. Ngoài ra, công tác lập quy hoạch chi tiết Cảng biển Nghi Sơn cần phải đánh giá và giải quyết ảnh hưởng của dự án Cảng Xuân Thiện Nghi Sơn tới việc vận hành làm mát và hiệu suất của các Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn 1 và 2, cần có ý kiến của nhiều cấp, nhiều ngành dẫn tới kéo dài, đến nay chưa phê duyệt được.
